جمعه, 10 فروردین,1403
آدرس ایمیل
info[@t]beh-zone.ir

یکای پول ایران از قران تا ریال


یکای پول ایران از قران تا ریال

احتمالا شما هم از پدربزرگ مادربزرگ های خود شنیده اید که در گذشته واحد پول ايران قِران بوده؛ این واحد پول که در واقع صاحب قران نام داشته و به شکل کوتاه شده نامیده می شد در دوره قاجار رواج داشته است.

در فروردین ماه سال ۱۳۱۱ واحد پول ایران از قران به ریال تغییر کرد. قران واحد پول ایران در دوران قاجاریه بود. نام قران کوتاه شده صاحب‌قران است. قران از نقره و به‌صورت سکه‌های ده شاهی (نیم قران)، یک قران، دو قران و پنج قران ضرب می‌شد. با توجه به اینکه قران هزار دینار ارزش داشت در زبان عامیانه، زار (هزار) نیز نامیده می‌شد.

 

ایرانیان از دینار به‌عنوان واحد پول استفاده می‌کردند.

 

این سنت حتی بعد از تغییر واحد پول ایران به ریال هم ادامه پیدا کرد و سکه‌های دو ریالی و پنج ریالی دوزاری و پنج زاری نامیده می‌شدند. 

دینار واحد قدیمی پول در امپراتوری روم شرقی یا دیناریوس بوده است. مسلمانان پس از فتح روم، دینار را به‌عنوان واحد پول خود انتخاب کردند و حتی امروز نیز در برخی از کشورهای عربی از این عنوان واحد پول استفاده می‌شود.

 

ایرانیان نیز از دینار به‌عنوان واحد پول استفاده می‌کردند، هر چند به تدریج و در اثر تورم، دینار ارزش خود را از دست داد.

ابتدا سلطان محمود غزنوی سکه یکصد دیناری یا صنار را با نام «محمودی» ضرب کرد. همزمان شاهان سامانی نیز سکه‌های ۵۰ دیناری را ضرب و آن را «شاهی» نامیدند.

 

در دوره صفوی، شاه عباس شروع به ضرب یک سکه کرد به ارزش ۲۰۰ دینار یا دو محمودی. این سکه به «عباسی» معروف شد و بسیار مورد استفاده قرار گرفت. در همین زمان، به علت رابطه پرتغال با ایران، سکه‌های پرتغالی در ایران رایج شد. این سکه‌ها «رئال» نام داشتند (که هنوز هم واحد پول بعضی از مستعمرات سابق پرتغال، مثل برزیل است). این واحد پول، بر مبنای وزنش، مطابق ۱۱۷۵ دینار در نظر گرفته شد.

 

سکه رئال پرتغال در ایران به‌عنوان ریال رواج پیدا کرد به این ترتیب دولت ایران دست به ضرب سکه‌هایی ریال زد که برای مبالغ بالا به کار می‌رفت. در اواخر قرن هجدهم میلادی، نادرشاه افشار هم یک نوع سکه به ارزش ۵۰۰ دینار ضرب کرد که به اسم خودش «نادری» خوانده می‌شد، اما خیلی زود در فرهنگ عام به جای لفظ نادری، استفاده از لفظ «ده شاهی» (شاهی= پنجاه دینار: ۵۰۰ دینار= ده شاهی) رواج پیدا کرد.

 

واحد پول ایران در قدیم, آخرین واحد پول ایران

واحد پول ایران در قدیم

 

در دوران قاجار تومان، قران و شاهی واحدهای اصلی پول ایران را تشکیل می‌دادند. تومان واژه‌ای ترکی است و به معنی ۱۰ هزار که در تقسیمات لشکری هر ۱۰ هزار سرباز، تومان و فرمانده آنها، امیر تومان نامیده می‌شد.

 

فتحعلی‌شاه قاجار برای نخستین بار، تومان طلا را با وزن یک و یک ششم مثقال در سال ۱۱۸۸ هجری خورشیدی ضرب کرد. در این زمان همچنین سکه نقره جدید یا‌‌ همان «قران» نیز متداول شد که معادل یک دهم تومان و پنج عباسی یا ۲۰ شاهی بود. این واحد پول بین سال‌های ۱۲۰۳ تا ۱۳۱۰ در ایران رواج داشت. در این دوران همچنین واحد شاهی که به‌صورت سکه‌ای مسی بود نیز رایج بود.

 

ناصرالدین شاه در سال ۱۲۵۹ هجری خورشیدی وزن طلای تومان را کاهش داد و ارزش آن برابر ۱۰ قران نقره شد. واژه ریال که ریشه اسپانیایی و پرتغالی دارد به مفهوم «شاهی» و همچنین نام سکه‌ای نقره‌ای است که در دو کشور مذکور و سرزمین‌های وابسته به آنها رواج داشته و سپس وارد زبان فارسی شده است.

 

ریال که سکه‌ای جهانی و معادل ۱۲۵۰ دینار یا یک هشتم تومان ارزش داشت، برای نخستین بار در سال ۱۱۷۶ هجری خورشیدی رواج یافت. در سال ۱۲۰۳، ریال از رونق افتاد و جای خود را به قران که معادل هزار دینار یا یک دهم تومان بود، داد؛ تا به این ترتیب واحد پول ایران وارد سیستم اعشاری شود.

 

واحد پول ایران در قدیم, آخرین واحد پول ایران

 واحد قدیمی پول

 

اول فروردین ۱۳۱۱ هجری خورشیدی به علت کم شدن ارزش قران و نیاز به واحد پول ساده و قوی، ریال با پشتوانه طلا به‌عنوان واحد اصلی پول ایران قرار گرفت. ریال در اقتصاد ایران تاکنون جایگاه خود را به‌عنوان واحد پول رسمی حفظ کرده است.

 

بانک شاهنشاهی که توسط انگلستان تاسیس شده بود، حدود ۴۰ سال، چاپ اسکناس را در انحصار خود داشت؛ تا اینکه در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۰۹، حق انتشار اسکناس از آن بانک سلب و به بانک ملی ایران واگذار شد. دو سال بعد و همزمان با آغاز سال ۱۳۱۱، واحد پول کشور که از قران به ریال تغییر کرده بود توسط بانک ملی ایران منتشر و ملاک معاملات قرار گرفت. اسکناس‏‌های اولیه به‌صورت ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی، چاپ شد.

 

منبع:donya-e-eqtesad.com 

امتیاز شما به این مطلب چنده؟

نظرات کاربران
هیچ نظری ثبت نشده است

نام شما
ایمیل
وب سایت
عنوان
نظرات


بیشتر بخوانید
خواص فوق‌العاده ارزن
ارزن جز حبوباتی است که شاید توسط افراد زیاد مورد استفاده قرار نگیرد اما از ارزش غذایی بالایی برخوردار است، همچنین مصرف ارزن فواید بسیاری برای سلامت بدن و درمان برخی بیماری ها دارد. در این مقاله به خو...
ادامه مطلب >
آیا درمورد خواص دارویی و درمانی برگ کاج میدانید؟
اگرچه قرن هاست که از دمنوش برگ درخت کاج به ویژه توسط بومیان آمریکا استفاده می شود اما عموم مردم از خواص این دمنوش اطلاع چندانی ندارند. اگر قصد دارید درمانی موثر برای رفع عفونت ها و یا پیشگیری از سرطا...
ادامه مطلب >
خواص بی نظیر جوانه گندم
جوانه گندم دارای خواص و فواید بی نظیری است و به سلامت بدن و زیبایی پوست و مو کمک شایانی می کند، همچنین جوانه گندم نسخه های درمانی و زیبایی هم دارد.
ادامه مطلب >
خواص گیاه دارویی جینکو و فایده های مصرف آن
با توجه به این که کشور ما در منطقه ای قرار گرفته است که دارای گیاهان دارویی بسیاری می باشد. لازم دانسته شد که در این مقاله یه یکی از گیاهان دارویی به نام جینکو پرداخته شود. تا با خواص جینکو و فایده ه...
ادامه مطلب >
آیا در مورد خواص فوق العاده قهوه سبز میدانید؟
قهوه سبز در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته ‌است. بسیاری از افراد آن را معجزه لاغری می‌دانند و مصرف آن را به یکدیگر توصیه می‌کنند. قهوه سبز در واقع همان قهوه خام و بو نداده است.برای کسانی‌که به نوش...
ادامه مطلب >
خواص شگفت انگیز پودر سنجد و مزایای دارویی آن
"سنجد" برای ترمیم شکستگی، ترک استخوان و پوکی استخوان بی‌نظیر است؛ پودر هسته سنجد، غضروف‌ساز بوده و برای ترمیم مفاصل و کمردرد می‌توان آن را با شیر میل کرد.
ادامه مطلب >
خواص اعجاب انگیز لیمو عمانی وفواید آن برای سلامتی
 لیمو عمانی مانند دیگر اعضای خانواده مرکبات به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش داده و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است. در ادامه با تمامی فواید لیمو عمانی برای ...
ادامه مطلب >
با خواص ماست موسیر بیشتر آشنا شوید
ماست موسیر بی تردید یکی از پر خاصیت ترین مواد غذایی است و می تواند سلامت بدن را افزایش بخشد. به همین دلیل سعی کنید بار بعدی که به سوپر مارکت رفتید، ماست موسیر را در لیست خرید خود جای دهید تا بتوانید ...
ادامه مطلب >
با خواص نارنج بیشتر آشنا شوید
نارنج دارای خواص و فواید شگفت انگیزی برای سلامت بدن است، از خواص نارنج می توان به کاهش وزن، جلوگیری از ریزش مو، بهبود سرماخوردگی و بهبود یادگیری اشاره کرد.
ادامه مطلب >