آشنایی با مفهوم درخت زندگی

درخت زندگی مفهومی است که در علم، مذهب، فلسفه، اسطوره و دیگر زمینه ها استفاده شده است. در این زمینه ها درخت زندگی به شکل درختی پرشاخه نشان داده می شود که نشان دهندهٔ این ایده است که تمام حیات بر روی زمین به هم مربوط است. درخت زندگی انواع گوناگون دارد: بنمایه ای ست در الهیات، اسطوره ها، و فلسفه های مختلف در جهان؛ یک مفهوم عرفانی که به ارتباط متقابل تمام اجزای حیات بر روی سیارهٔ ما اشاره دارد؛ و همچنین در علوم، نموداری برای تبار مشترک موجودات در تکامل است. در کتاب مقدس به دو درخت در باغ بهشت اشاره شده است. اولین درخت که درخت زندگی نام دارد بر آدم و حوا در باغ بهشت آزاد است و درخت دوم که درخت دانش خوبی و بدی نام دارد بر آن دو ممنوع است.

نماد درخت زندگی از طرح‌هایی است که در صنعت طلا و جواهر بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، درخت زندگانی که در علم، مذهب، فلسفه و اسطوره‌های باستانی هم مورد استفاده قرار گرفته، به شکل درختی پرشاخه نشان داده می‌شود؛ که نمادی از این باور است که تمام حیات بر روی کره زمین به هم مربوط است. یعنی ریشه‌ی تمام موجودات یکی است.

مقدمه ای درباره درخت زندگی:

درخت زندگی یکی از نمادهایی است که در زمینه های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است. اصلا درخت یکی از نمادهایی است که می تواند کاربردهای زیادی در دنیای نمادین داشته باشد چرا که ماهیت و شکل آن عموما بیان گر به هم پیوستگی و اتصال وقایع مختلف با یکدیگر باشد.

از این رو درخت زندگانی یکی دیگر از کاربردهای مفهومی درخت است که در زمینه های مختلف علمی، مذهبی، فلسفی و اسطوره شناسی، کمک زیادی می کند. 

درخت زندگانی می تواند در بسترهای مختلف و در ابعاد مختلف زندگی، معنای خاص خودش را داشته باشد.

بیشترین چیزی که در دنیای نمادین از درخت استفاده می شود، شمایل به هم پیوسته ی ریشه ها و شاخ و برگ ها خواهد بود. اما یکی از مهم ترین بسترهایی که از درخت زندگی برای درک بیشتر مفاهیم آن ها استفاده شده، مذهب های مختلف هستند.

در ادامه درباره ی جایگاه درخت زندگی در مذهب های مختلف برایتان توضیح خواهیم داد. لطفا تا انتهای مقاله ما را همراهی نمایید: 

درخت زندگی از نمادهایی است که در زمینه های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است.

آشنایی با درخت زندگی:

همان طور که خدمت تان عرض کردیم درخت زندگی می تواند یک مفهوم عرفانی را در الهیات، اسطوره ها و فلسفه بیان کند. این مفهوم از این قرار است که تمامی اجزای زنده و غیر زنده ای که در این دنیا قرار دارند، به گونه ای به یکدیگر مربوطند و هر کدام از این اتفاقات، انسان ها، حیوانات و نباتات، می توانند بخشی از درخت زندگی باشند که حضور فعال آن ها می تواند زمینه را برای حیات و رشد و بالندگی این درخت مهیا کند. 

اگر بخواهیم این مثال را به جمع کوچک تری تعمیم دهیم می توانیم به خانواده خودمان اشاره کنیم. ببینید؛ خانواده ها هر کدام می توانند به تنهایی یک درخت باشند و اعضای خانواده هم می توانند نقض اجزای مختلف درخت را ایفا نمایند. مثلا پدر خانواده نقش تنه ی اصلی درخت، مادر نقش ریشه ها و فرزندان خانواده نقش شاخ و برگ ها را داشته باشند.

برای این که این درخت بتواند به حیات و رشد خود ادامه دهد، نیاز است که هر یک از اجزا به خوبی از پس وظیفه ای که به آن ها محول شده برآیند. برگ ها با فتوسنتز، ریشه ها با جذب املاح و مواد معدنی و آب مورد نیاز و تنه ی درخت در حکم یک تکیه گاه قوی برای ریشه و برگ ها، می توانند نقش مهم و اساسی در حیات درخت خانواده و یا درخت زندگی هر فرد ایفا کنند.

حالا که با این مثال ساده، توانستیم، ابعاد مختلف یک درخت را به عنوان یک شکل نمادین دریابیم، بهتر است که با کاربرد درخت زندگی در ادیان مختلف نیز آشنا شویم :

درخت زندگی می تواند یک مفهوم عرفانی را در الهیات، اسطوره ها و فلسفه بیان کند.

آشنایی با مفهوم درخت زندگی در ایران باستان :

یکی از ملموس ترین مثال هایی که درباره ی مفهوم درخت زندگی و کاربرد آن در ایران باستان می توانیم نام ببریم درخت گاوکرن است. حیات، رشد و سرزندگی این درخت باعث می شود تا زندگی بر روی زمین و کل کهکشان ادامه پیدا کند. این درخت زندگی بخش است و مادامی که رشد می کند و سبز است، زندگی هم ادامه دارد.

ایرانیان باستان معتقد بودند که خوردن برگان این درخت می تواند جاودانگی عطا کند. البته افسانه ها حاکی از آن هستند که وقتی اهورا مزدا این درخت را با عنوان درخت زندگی سبز کرد، شیطان و زاده های شیطانی تلاش زیادی کردن تا ریشه ی این درخت را از بین ببرند و بساط زندگی را روی زمین و کل کهکشان جمع کنند اما اهورا مزدا برای اینکه بتواند جلوی این شیاطین را بگیرد، دو کر ماهی را در اطراف درخت منزل داد تا دائما اطراف درخت بچرخند و از زوال آن به دست شیاطین جلوگیری نمایند. 

ویسپوبیش، یکی دیگر از درختانی است که می توان به آن عنوان درخت زندگی در ایران باستان را داد. این درخت در دریای فراخکرت سبز شده و کار آن این است که با کمک رودهای بی شماری که از آن جاری می شود، آب تمامی رودها و رودخانه های دنیا را تامین کند. بنابراین این درخت نیز یکی از درختان نمادین در ایران باستان است که به نوعی زندگی بخش است. 

کاربرد درخت زندگی در ابتدای بشریت :

اگر بخواهیم نگاهی به رویدادهایی که درباره ی پیدایش آدم بر روی زمین مطرح می شود بیندازیم، حتما دو درختی که در نزدیکی آدم و حوا وجود داشت را به خاطر خواهیم آورد. هر دو درخت در باغ بهشت واقع بودند که یکی از این درختان با نام درخت زندگی بود که بر آدم و حوا مجاز بود و دیگری درخت دانش خوبی و بدی بود که نزدیک شدن به آن برای آدم و حوا ممنوع اعلام شده بود. بنابراین نام درخت زندگی را نیز می توانیم در ابتدای پیدایش بشریت بشنویم و متوجه شویم که این درخت چه تاثیری در اعتقادات اساطیری انسان های اولیه داشته است.

یکی از ملموس ترین مثال ها درباره مفهوم درخت زندگی درخت گاوکرن است.

درخت زندگی در یهودیت :

در یهودیت، درخت زندگی را اتز چایم می نامند. اتز چایم نام همان درخت زندگی است که آدم و حوا نتوانستند از آن مراقبت کنند و نهایتا به دلیل کندن سیب از بهشت عدن رانده شده و به سمت زمین رفتند. گفته ها و افسانه ها در کتاب مقدس یهودی از این قرار است که بعد از رانده شدن آدم و حوا از بهشت عدن، خداوند دو چروبیم را مسئول نگهداری و حفاظت از درخت زندگی نموده است. 

در نهایت باید خدمتتان عرض کنیم که کاربردهای درخت زندگی عموما به دوران باستانی برمیگردد. البته که امروزه در علوم روانشناسی نیز به درخت زندگی اشاره های فراوان می شود و حالت های مختلف این درخت برای بیان و تشریح نمادهای مختلف استفاده می گردد.

اما جدای تمامی این تفاسیر می توانیم اولین درختی را که عنوان درخت زندگی نام گرفت، همان درختی بدانیم که آدم و حوا نتوانستند از عهده ی مراقبت از آن بر بیایند و این موضوع به کرات در ادیان مختلف بیان شده و به آن پرداخته شده است.